Trong nhiều nền văn hóa, đặc biệt là ở Việt Nam, “con sâu răng” được xem là nguyên nhân gây ra bệnh sâu răng. Tuy nhiên, đây chỉ là một quan niệm dân gian mà không có cơ sở khoa học. Bài viết sẽ giải mã các phương pháp “bắt con sâu răng” được lưu truyền trong dân gian và lý giải sự thật đằng sau chúng.
Con sâu răng có thật không?
Con sâu răng theo cách hiểu trong dân gian, là một sinh vật nhỏ sống trong răng và gây ra sâu răng. Tuy nhiên, con sâu răng này không phải là một sinh vật thật sự tồn tại trong khoang miệng. Thực tế, sâu răng là một hiện tượng bệnh lý do sự tác động của vi khuẩn lên men thực phẩm trong miệng, đặc biệt là đường và các carbohydrate. Những vi khuẩn này, như Streptococcus mutans và Lactobacillus, sẽ sản xuất axit từ việc lên men đường, dẫn đến sự ăn mòn của men răng, tạo ra những lỗ sâu.
Vì vậy, “con sâu răng” mà dân gian nói đến chỉ là một sự hiểu lầm từ xa xưa, khi người ta chưa có kiến thức khoa học về vi khuẩn và cơ chế của bệnh sâu răng. Con “sâu” này thực ra chỉ là kết quả của sự tấn công của vi khuẩn, chứ không phải là một sinh vật sống.
Thực hư về việc bắt con sâu răng?
Việc “bắt con sâu răng” là một quan niệm phổ biến trong nhiều vùng quê Việt Nam và cũng xuất hiện trong một số nền văn hóa khác. Theo dân gian, khi trẻ em bị đau răng, người lớn có thể sẽ tìm cách “bắt” con sâu răng, với hy vọng sẽ giúp đỡ con cái hết đau và khỏi sâu răng. Họ thường sử dụng các phương pháp như nhổ răng, đốt hương, hoặc sử dụng các loại lá cây để đuổi “con sâu” ra khỏi răng.
Tuy nhiên, việc này không có cơ sở khoa học và không giúp chữa trị sâu răng. Những cơn đau nhức mà người bệnh cảm nhận thực chất là kết quả của vi khuẩn ăn mòn men răng và tạo ra lỗ sâu. Việc “bắt con sâu” thực tế không mang lại tác dụng trong việc chữa bệnh sâu răng.
Các phương pháp dân gian như thế này có thể chỉ mang tính chất tâm lý, giúp người bệnh cảm thấy thoải mái hơn, nhưng chúng không phải là cách chữa trị hiệu quả. Để điều trị sâu răng, cần phải thăm khám nha sĩ để được chẩn đoán và điều trị kịp thời, thông qua việc làm sạch răng miệng, sử dụng các biện pháp nha khoa như trám răng hoặc điều trị nội nha (khi sâu răng nặng).
Vì vậy, dù việc “bắt con sâu răng” có thể là một phần trong truyền thống dân gian, nhưng nó không có tác dụng chữa bệnh và không thể thay thế việc chăm sóc răng miệng khoa học.
Sự thật về phương pháp “bắt con sâu răng”
Theo thông tin từ Healthline, khái niệm về “con sâu răng” có từ khoảng 5000 năm trước Công nguyên trong các văn bản của người Sumer. Sâu răng cũng được ghi nhận trong các tài liệu cổ của Trung Quốc từ năm 1500 trước Công nguyên, mô tả một “con sâu răng” tấn công vào miệng và làm hỏng răng.
Hít khói đốt hạt cây Henbane (Thiên tiên tử) để bắt con sâu răng
Vào thời Trung Cổ ở Anh, một trong những phương pháp trị sâu răng là hít khói từ hạt cây Henbane (Thiên tiên tử) đốt cháy. Cây này là một loài thực vật độc, có thể gây chóng mặt, mê sảng và tổn thương thần kinh nếu sử dụng quá mức. Người ta tin rằng khi đốt hạt cây Thiên tiên tử, khói sẽ làm “con sâu răng” thoát ra khỏi miệng. Thực chất, khi hạt này bị đốt cháy, tro của nó có hình dạng giống như giun trắng, cộng với tác dụng gây mê của cây, khiến người bị đau răng cảm thấy tạm thời bớt đau. Đây chính là lý do khiến nhiều người tin rằng họ đang “bắt” con sâu răng, mặc dù thực tế chỉ là một hiệu ứng của việc giảm đau và nhìn thấy các mảnh vật chất từ hạt cây.
“Bắt con sâu răng” bằng hạt màu đen
Một phương pháp khác mà các thầy lang hay sử dụng là cách “bắt con sâu răng” bằng các hạt màu đen. Theo đó, hạt này được đặt lên viên gạch nung nóng, sau đó một phễu được úp lên để người bị đau răng ngậm vào. Khi khói từ hạt bốc lên, thầy lang khẳng định rằng con sâu răng sẽ rơi ra ngoài. Trên thực tế, những hạt này thường là hạt tiêu bị cắt đôi, bên trong chứa các sợi màu trắng. Khi hạt tiếp xúc với nhiệt độ cao, các sợi này tách ra và rơi xuống, khiến người bệnh nhầm tưởng đó là con sâu răng.
Phương pháp “bắt con sâu răng” bằng lá tía tô
Một cách điều trị dân gian khác là sử dụng lá tía tô non. Các thầy lang sẽ nghiền nát lá tía tô rồi ép lấy nước và nhỏ vào mắt hoặc miệng bệnh nhân, với hi vọng rằng nước từ lá tía tô sẽ khiến “con sâu răng” chui ra. Tuy nhiên, theo các chuyên gia mắt, vật thể màu trắng chui ra từ mắt bệnh nhân thực chất là các sợi tơ huyết (Fibrin), hình thành do kết mạc của mắt phản ứng viêm với tinh dầu trong lá tía tô. Điều này không chỉ không giúp điều trị sâu răng mà còn có thể gây hại cho mắt, làm giảm thị lực và thậm chí dẫn đến mù lòa.
Lời kết
Mặc dù các phương pháp “bắt con sâu răng” đã tồn tại từ lâu trong dân gian, nhưng chúng không có cơ sở khoa học và có thể gây hại cho sức khỏe. Để bảo vệ răng miệng một cách hiệu quả, cách tốt nhất là thăm khám nha khoa và tuân theo các phương pháp điều trị hiện đại. Hãy luôn chăm sóc răng miệng đúng cách và tránh tin vào những lời đồn thổi không có cơ sở khoa học.
